Minder
Voedselverspilling

Ruim dertig procent van de landbouwproducten voor menselijke consumptie gaan in Europa tijdens de teelt, oogst en opslag verloren. Bij wortel- en knolgewassen is dit verlies bijvoorbeeld twintig procent van het totale opbrengstpotentieel. Verliezen ontstaan doordat producten achterblijven op het veld, mechanisch beschadigd raken of gedurende het sorteerproces buiten de selectiecriteria vallen. Er zijn volop kansen om deze verliezen te voorkomen of commercieel te benutten.

Dankzij nieuwe technologieën en slimmere procesbesturing treedt in de levensmiddelenindustrie al veel minder voedselverspilling op dan 10 jaar geleden. Toch zijn er nog steeds heel wat verliezen die verminderd of voorkomen kunnen worden. Ook het commercieel benutten van bijproducten biedt kansen. Zo blijken reststromen vaak uitstekend inzetbaar als grondstof voor andere voedingsmiddelen.

Als gevolg van de beperkte houdbaarheid van voedsel gaan in deze schakel met name gekoelde producten verloren. De bewaartermijn van opgeslagen producten sluit bijvoorbeeld niet aan bij de richtlijnen van de leverancier, of de (verpakkingen van) producten stroken niet met de wensen van de markt. Het afstemmen van inkoop en voorraadbeheer met ketenpartners biedt volop kansen om verspilling te verminderen. Daarvan profiteert de hele keten, van producent tot consument.

Supermarkten verspillen gemiddeld één a twee procent van hun omzet als gevolg van voedselverliezen. Die verliezen treden vooral op in verscategorieën zoals AGF, zuivel, vlees & vis en brood. Aangezien de gemiddelde marge van supermarkten ongeveer twee procent is, kan het terugdringen van verspilling een grote bijdrage leveren aan het netto resultaat. Bovendien krijgt verspilling in de retailsector veel maatschappelijke aandacht en draagt een proactieve aanpak van voedselverspilling dus ook bij aan een beter imago.

Tien tot vijftien procent van het voedsel dat we buiten de deur nuttigen wordt in de keuken verspild. Dat komt bijvoorbeeld door overschrijding van de THT- en TGT-datum en door eigen eisen van de horeca aan kwaliteit en voedselveiligheid. Vaak blijkt het ook lastig om de inkoop van voedsel af te stemmen op het aantal gasten en zijn porties vaak te groot. Maar liefst tien tot vijftien procent blijft gemiddeld achter op het bord. Het reduceren van voedselverspilling in de horeca moet dus gebeuren voor én na de counter. Dit biedt kansen om zowel het financiële resultaat als het imago van uw horecabedrijf te verbeteren.

Zorginstellingen, gevangenissen, scholen, overheid en gemeenten kopen volgens vaste contracten voedsel in. Deze contracten bieden vaak weinig ruimte om hoeveelheden, samenstellingen en levertijden van voedsel op zeer korte termijn aan te passen. Met name bij maaltijdconcepten die in een vaste samenstelling worden aangeboden, treden in deze sector grote verliezen op in de consumentenfase. De uitdaging is dus om beter in te spelen op de veranderende vraag van gebruikers.

Voor de cateringsector is het onvoorspelbare gebruikersaantal de grootste oorzaak van voedselverspilling. Bovendien worden producten vaak op het buffet aangeboden en worden lege borden en schalen routinematig aangevuld. Voedselverliezen treden met name op in de productcategorieën soep en brood. De voedselverspilling vóór de counter bedraagt gemiddeld tien procent, na de counter is dat aanzienlijk minder. Een betere voorspelling van gebruikersaantallen en slim inspelen op de veranderende vraag van de gebruikers bieden voor deze sector kansen.

In Nederland gooit de consument per persoon jaarlijks 48 kilogram eetbaar voedsel weg. Dat komt neer op 152 euro per jaar per persoon. Oorzaken van dit verlies zijn te veel inkopen, vergeten wat er nog in huis is, het verlopen van de THT- en TGT-datum en het bereiden van te grote hoeveelheden voedsel. Vaak kunnen eenvoudige tips en maatregelen de consument al helpen om verspilling te voorkomen. Inzichten in inkoop- en gebruiksmotieven van consumenten zijn een belangrijke kans om voedselverspilling aan het einde van de keten te verminderen.